Aracı Kurum Mevzuatı ve Uygulaması

ARACI KURUM MEVZUATI VE UYGULAMASI

1. Genel tanımlama

Maliye bakanlığı, diğer ülke uygulamaları ve güncel ihtiyaçları dikkate alarak 26 04 2014 tarihli kdv genel uygulama tebliğ ile “ aracı kurum” faaliyet iznini düzenlemiştir. İzin verilen aracı kurumlar, mevzuatta tanımlanan genel kuralları dikkate alarak “ fatura “ ve konuya özel “ basılı malzeme ” temini ile bir “hizmet üretim bandı” oluşturmaktadır. Yine aracı kurum, yabancıya satış potansiyeli ve imkânı olan “satıcı” lar ile sözleşme imzalayarak, bu sözleşme kapsamın da satıcıya, yabancı yolcuya satış “izin “ vermektedir. Yine sözleşme kapsamın da, satıcının eğitimi ve bilgilendirilmesi yapılarak, satışa hazır hale gelmesi sağlanmaktadır.

Tanımlanan koşulları taşıyan ve hazır bekleyen satıcı, yolcu talebi ile düzenleyici mevzuata uygun bu maksatla özel bastırılmış 4 suret fatura tanzim ederek 3 suretini, ürün ve bilgilendirme dokümanları ile birlikte yolcuya teslim ederek süreci başlatmaktadır.

E fatura mükellefleri, satış sonu eşya tesliminde, kasiyer tarafından, bilgisayar ekranında, özel entegratör ekranı üzerinden posta alıcısı gümrük bakanlığı olan elektronik faturayı kâğıt fatura ile aynı formatta düzenleyerek yolcuya ekran görüntüsü çıktısı vermektedir.

Yolcu çıkışta, ürün, 3 suret fatura ve pasaport ile birlikte, bilgilendirme materyalleri ve yönlendirme levhalarını takip ederek önce ilgili aracı kuruma ön kontrolleri yaptırmakta, sonra da onay ve tescil için gümrük muayene ofisine yönelmektedir.

Gümrük muayene memuru, pasaport, eşya ve tanzim edilen ürün ibraz ve muayenesini tamamlayarak, muayene tarihi ve gümrük tescil defteri satır numarasını fatura üzerine fiziken yazarak onay ve tescil işlemini tamamlamaktadır. E faturalar ise yolcu pasaport ve ismine göre gümrük ekranı üzerinden sorgulanarak fatura içeriği gümrük görevlisi tarafından kontrol edilerek kabul veya red işlemi yapılmaktadır.

Uygulamada yolcunun dikkat etmesi gereken önemli bir husus ise Yolcunun tercihine göre eşyanın uçak altına verilmesi veya uçak içine alınmasına göre gümrük kontrolleri biniş kartı işleminde veya pasaport kontrolünden sonra iki farklı gümrük muayene ofisinde tamamlanmaktadır. Yoğunlukla hizmet veren hava limanlarında uygulama noktaları farklı olabilmektedir.

a. İstisnaya konu ürün hacimli eşya ve uçak altı bagaj teslimi yapılacak ise uygulama pasaport kontrolünden önceki gümrük muayene ofisinde tamamlanmaktadır.

b. İstisnaya konu ürün değerli eşya ve yolcu ile birlikte uçak içinde seyahat edecek ise, pasaport kontrolünden sonraki gümrük muayene ofisinde tamamlanmaktadır.

Gümrük muayene kontrol ve tescil işlemi tamamlanan bu faturanın onaylı bir sureti yolcuya, bir sureti aracı kuruma vermekte, son sureti, tescil defterine yazarak arşive kaldırmaktadır. Bu işlemden beklenen temel fayda, faturada tanımlı eşyanın bagaj a teslimini gözeterek yolcu ile birlikte yurtdışı edilmesini sağlayarak süreci sonlandırmaktır.

Aracı kurum, onay ve tescili tamamlanan fatura ile fatura üzerinde yazılı “ iade tutarı ” nı yolcuya ödeyerek yolcuya karşı olan sorumluluğunu tamamlamaktadır. Avans iade usulünde tanzim edilmiş faturalarda kdv ürün tesliminde avans olarak yolcuya iade edildiğinden doğal olarak tescil sonrası yolcuya geri iade işlemi olmayacaktır.

Aracı kurum, ay sonunda, onay ve tescili tamamlanan faturaların aslını arşivleyerek satıcıya hitaben “ icmal “ düzenlemekte ve hizmetini sonlandırmaktadır.

Aracı kurum, tamamlanan hizmeti sonucu, satıcıya teslim ettiği “icmal” e, istinaden, bu satıcının yolcularına ödediği KDV tutarını satıcıdan talep etmektedir.

Satıcı, “ icmal “ e istinaden, aylık KDV beyannamesin de istisna kapsamın da satışlarını beyan ederek, kendi vergi dairesin den nakden veya mahsuben “ iade ” talebin de bulunmaktadır. Satıcı “ aracı kurum” un, kendi adına yolculara ödediği KDV yi aracı kuruma ödedikten sonra iade talebinde bulunabilmektedir.

İstisna, genel olarak aracı kurumlar tarafından iki ayrı hizmet ifası ile yürütülmektedir. Perakende eşya tesliminde, aynı usul ve içerikte düzenlenen aynı faturaya göre, iki farklı model ile yolcu KDV iadesi alabilmektedir. Her iki usulde düzenlenen faturada 100 tl ürün bedeli ve 18 tl KDV toplam 118 tl fatura tutarı olduğunu kabul edelim,

1. “Nakit iade” usulü;

a. Yolcu hak sahibi olduktan sonra nakit iade; dünya çapında ve ülke geneli klasik uygulamada, Yolcu, KDV dâhil 118 tl satış tutarını kasada ödemekte, çıkışta, usulüne uygun olarak, gümrük ofisine pasaport, çek fatura ve ürün ibrazı sonucu onay ve tescil işlemlerini tamamladığı eşyasını yurtdışı ederek, fatura üzerinde yazan iade edilebilir. KDV yi nakit olarak “ aracı kurum “ dan iade almaktadır. Ülke genelinde genelde bu usule göre satış yapılmaktadır.

b. Yolcu hak sahibi olmadan önce yurt içinde nakit iade; daha çok avm ve yoğun yolcu hareketi olan mekânlarda aracı kurum organizasyonun da erken ortak ödeme noktası hizmeti ile kdv yolcuya erken ödenmesi usulüdür. Amaç iade edilecek kdv nin tekrar kişisel eşya alımı için aynı mekânda yeniden harcama kaynağına dönüşmesine imkân sağlamaktır. Aynı usulde mağaza da eşya teslimi esnasında düzenlen fatura bedelini yolcu kasada nakit olarak öder ve perakendeciden ayrılır. Ortak ödeme noktasında fatura üzerinde yazan kdv iade edilebilir, yolcu henüz hak sahibi olmadan aracı kurum a karşı taahhüt de bulunarak ve kredi kartı üzerinden teminat vererek kdv yi nakit olarak erken tahsil eder. Yolcu çıkışta standart işlemleri gözeterek taahhüdünü yerine getirir, aksi halde aracı kurum teminat üzerinde erken ödenen kdv yi yolcu dan tahsil eder.

2. “Avans ödeme” usulü; Yolcu, KDV dâhil satış tutarını kasada ödemekte, ürün tesliminde yolcudan tahsil edilen KDV mağaza tarafından kendisine makbuz karşılığı “ avans ” olarak iade edilmektedir. Mevzuat gereği bu avans ödemesi tanzim edilen fatura üzerinde açıkça ifade edilmektedir. Yolcu çıkışta faturayı onay a ibraz edeceğini taahhüt etmektedir. Yolcu fatura üzerindeki bu içerikteki metni okuyarak imzalaması halinde son hali ile fatura ayrıca basit bir sözleşme fonksiyonu da kazanmaktadır. Teminat olarak da, kredi kartı bilgileri talep edilmektedir. Antalya bölgesi acente uygulamaları ve yolcu hareket ve tercihleri sonucu, rehber eşliğinde hareket eden yolcu guruplarına hizmet veren mağazalarda toplam Tax free işlemi önemli oranda bu usule göre uygulanmaktadır.

Bu usul daha çok rehber eşliğinde mağaza ziyaretlerinde uygulanmaktadır. Özellikle yüksek hacimli faturalarda yolcu ilk ödemede ki KDV yi perakendeciden nakden tahsil ederek ve sadece ürün bedelini ödeyerek ürünü teslim alabilmesine imkân sağlanmaktadır. Ancak henüz hak sahibi olmadan KDV yi avans olarak mağaza da iade alan yolcu çıkışta yükümlülüklerini yerine getirme hususunda yeterli özen ve gayreti göstermez ise perakendeci, erken ödediği KDV yi iskonto olarak kayıtlarına almak ve vergi matrahına eklemek zorunda kalabiliyor.

Satış işlemleri sırasında yolcu yeterince tanıtıcı broşür ve belge ile bilgilendirilmekte, satış faturası ve garanti belgesi bilgi zarfına konularak yolcuya teslim edilmektedir.

Aracı kurum tanımlanan süreçte hizmet bandı oluşturmakta, sözleşmeye bağlı izin belgesi düzenleyerek satıcı, yolcu gümrük idaresi ve vergi dairesi arasındaki bürokrasiye aracılık hizmeti vererek tamamlamaktadır.

Bu uygulamada, yolcu, satıcı, uygulayıcı ve kamu idaresi arasındaki bürokrasiyi yöneten ve “Aracı Kurum” hizmeti, önemli bir konumdadır.

İleri derecede uzmanlık gerektiren bu hizmet üretim bandında, tecrübe, eğitimli personel, kurumsal uygulama, etkili müşteri yönetimi, teknoloji kullanımı, belirleyici etkiye sahiptir.